Metamorfose van een stad

Tentoonstelling over de gedaanteverwisseling van Arnhem in de periode 1934 tot 1964.

De verwoeste toren van Eusebiuskerk staat als een schim tussen de ruïnes. Vooraan staat een handkar op zijn kant. Ergens hangt de was buiten.Het leven in het verwoeste Arnhem vlak na de bevrijding in april 1945 ging gewoon door. Fotografe Emmy Andriesse legde de deplorabele situatie op indringende wijze vast. Het is alsof de toeschouwer ook zestig jaar later midden tussen de puinhopen staat. De stad verrees ondanks de verwoesting helemaal uit haar as en dat op geheel eigen wijze. Er werd veel bijgebouwd, maar ook veel gesloopt, soms erg lang en onnodig. De prachtige foto van Emmy Andriesse doet sterk denken aan de neo-realistische Italiaanse beelden van vlak na de oorlog.

Mijn rol bij deze tentoonstelling

De tentoonstelling “Metamorfose van een stad” kon alleen gemaakt worden met behulp van Arnhemmers die deze periode hadden meegemaakt of verhalen hadden over deze periode. Natuurlijk moesten deze mensen worden opgeroepen om hun verhaal te doen. Een stroom van telefoontjes kwamen het Gelders Archief binnen. Deze mensen hebben we terug gebeld en gevraagd hun verhaal te doen. Zo heb ik rond de 60 mensen een eerste interview afgenomen en gekeken hoe relevant hun verhaal was, en of ze voor de camera hun verhaal konden vertellen.

Onbekende schilder op foto is bekend

Op een van de pas ontdekte foto’s van vlak na de oorlog stond een onbekende man de verwoeste Eusebiuskerk te schilderen. De foto stond op 28 februari 2004 in de Gelderlander. Naar aanleiding hiervan meldden zich enkele Arnhemmers die de schilder herkenden. Het bleek Cornelis(roepnaam Kees) Sybrandi te zijn, een Arnhemmer die voor de oorlog werkte als chef bij een bedrijf dat schoenmakersartikelen verkocht. Sybrandi was tijdens de bezetting gedwongen in Duitsland tewerkgesteld. Hij keerde na de bevrijding liftend door Duitsland terug naar Arnhem en bereikte de lege stad als een van de eersten die terugkwamen. Op 24 juni 1945 schilderde hij op 27-jarige leeftijd de Eusebiuskerk. Het bewuste schilderij hangt nog steeds bij zijn weduwe in de trappenhal. Sybrandi was amateurschilder. Na de oorlog werkte hij als vertegenwoordiger voor een bedrijf in schoenmakersmachines. Kees Sybrandi overleed in 1986. Mevrouw Sybrandi was zo aardig om me bij haar thuis te ontvangen om het schilderij van haar man te laten zien. Dit is een van de vele verhalen.